عوامل بصیرت زا از کلام رهبربصیرت، هم افزایش می یابد و هم کاهش؛ عواملی هستند که باعث تقویت و نافذ شدن بصیرت می گردند و جهاتی هم هستند که وجود آنها، باعث ضعف و فقدان روشنگری دل می شوند.شناخت این عوامل بسیار ضروری است.در مبحث گذشته برخی از این عوامل به طور غیر مستقیم مورد اشاره قرار گرفتند.در این مقاله ، برخی از این عوامل، هم در جهت مثبت و هم منفی، مورد تأکید قرار می گیرند. خسته شدن از مبارزه، دست کشیدن از آرمانگرایی، بی رغبتی به سرنوشت جهان اسلام، روی کردن به شهوات و عشرت طلبی، وارد شدن در میدان مسابقه دنیا خواهی و چنگ زدن به جیفه بی مقدار دنیا، تبعیت نکردن از ولی حق، از جمله عوامل موثر در جهت منفی بصیرت، یعنی کوردلی است که در برخی بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به آنها اشاره و توضیح داده شده است که به جهت عدم طرح مستقیم آنها در مبحث بصیرت، از طرح آنها خود داری شده است. عواملی که مورد بحث قرار می گیرند آن تعدادی هستند که مستقیما در موضوع بصیرت طرح شده اند.